Mỗi lễ hội diễn ra trong một không gian, thời gian nhất định, với những đặc điểm chung cơ bản sau:
- Về thời gian
Đối với lễ hội lễ hội truyền thống, đa số lễ hội tổ chức vào hai thời điểm mùa Xuân và mùa Thu, nhưng ở các lễ hội gắn với di tích lịch sử - văn hóa được tổ chức theo thời gian gắn với nguồn gốc hình thành di tích đó; còn ở các dân tộc thiểu số Tàôi, Cơtu, Bru - Vân Kiều, thời điểm tổ chức các lễ hội lại mở theo lịch thời vụ của kinh tế nương rẫy và cuối năm.
- Về không gian
Trong lễ hội, những nghi lễ, nghi trình quan trọng thường được tổ chức tập trung tại địa điểm linh thiêng. Đó có thể là không gian nhân tạo như đình, đền, miếu, chùa, nhà thờ họ, di tích lịch sử - văn hóa, cũng có thể là không gian tự nhiên như gò, đống, bãi… Tại những địa điểm này, cái thiêng được hiện tồn, biểu trưng như: kiểu kiến trúc, tượng, ngai thờ, nghi vật, nghi trượng và cả những ứng xử nghi lễ….
Như vậy, không gian linh thiêng là một đặc điểm chung của lễ hội, đó là nơi diễn ra các nghi lễ trọng tâm của lễ hội. Không gian linh thiêng sẽ tạo ra sức lan toả của lễ hội và quyết định đến quy mô, phạm vi của lễ hội. Nói cách khác, tình cảm, niềm tin và sự ngưỡng mộ của nhân dân đối với những vị thánh, thần được thờ tại không gian linh thiêng sẽ quyết định quy mô, phạm vi của lễ hội.
- Về nghi thức tổ chức
Lễ hội của cộng đồng được tái hiện, làm sống lại các giá trị tốt đẹp, được tập trung trong các nhân vật mà lễ hội thờ phụng. Trong một lễ hội có rất nhiều nghi thức tuân theo trình tự nhất định, đòi hỏi phải có sự chuẩn bị chu đáo, quá trình tập luyện kỹ lưỡng và sự đồng lòng, hợp sức của nhân dân, nhằm làm cho lễ hội diễn ra một cách tốt nhất, thu hút nhiều người tham gia, đồng thời thỏa mãn lòng mong mỏi, chờ đợi của mọi người. Thông thường, người ta đưa ra các chuẩn mực chung về quá trình chuẩn bị và các nghi thức tổ chức lễ hội như sau:
Quá trình chuẩn bị gồm hàng loạt công việc phải làm như: chọn địa điểm, trang hoàng nơi thờ tự, chuẩn bị tổ chức các trò chơi và các hoạt động dịch vụ để làm cho không khí hội trở nên sôi động và náo nức hơn; chuẩn bị đồ tế tự, lễ vật (kiểm tra, lau sạch các đồ vật như cờ, tán, lọng…, chuẩn bị lễ vật với loại hoa quả ngon, các loại bánh, gạo…); chuẩn bị về con người: những người tham gia các nội dung tế lễ (quan trọng nhất là ban hành tiết), đứng đầu là chủ tế (người đại diện cho dân làng hầu hạ thần linh, ngoại hình khỏe mạnh, cao tuổi, phẩm chất tốt, được nhân dân yêu quý, tín nhiệm, gia sự phải là một gia đình văn hóa, có vị trí trong xã hội), bồi tế (phó tế) là người kề cận chủ tế, nội tán (hai người) giúp chủ tế vào ra, Đông xướng và Tây xướng một người hô hứng, một người hô bái và một loạt những người phục vụ có thể từ 10 đến 12 người chấp sự làm nhiệm vụ dâng đồ cúng; chuẩn bị người khiêng kiệu, người cầm cờ… tất cả đều luyện tập kỹ lưỡng.
Nghi thức tổ chức gồm trình tự các bước:
- Lễ cáo yết: đây là lễ xin phép thần linh được mở hội, lễ vật ở chùa thường là đồ chay, hương, hoa quả, trà… ở những nơi đình, đền thường là xôi, gà, rượu, từ sau lễ này đèn nhang luôn được thắp sáng trên bàn thờ.
- Lễ tỉnh sinh: là lễ dâng vật cúng lên thần linh, thường là gà, thủ lợn, tam sinh thường ba con vật: trâu, dê, heo).
- Lễ rước nước: người ta rất coi trọng nguồn nước, nghi thức này thường tiến hành trước ngày hội chính một ngày.
- Lễ mộc dục và lễ gia quan: đây là lễ tắm cho tượng hoặc bài vị.
- Lễ rước là nghi thức mang tính thiêng liêng thể hiện sự nghênh tiếp thần linh và biểu dương uy vũ của thần.
- Đại tế: Đây là nghi thức rất quan trọng trong lễ hội. Đại tế nhằm thỉnh mời và đón rước thần linh về dự hội với dân làng đồng thời để dâng lòng tỏ bày biết ơn tới thần linh.
- Diễn xướng dân gian: Đây là nghi thức tế lễ, nghi lễ diễn tả lai lịch và công trạng của thần, thánh với quy mô lớn.
- Tục hèm: Đây là nghi thức nhằm thể hiện một tín ngưỡng hoặc một sự tích gắn với vị thần được thờ. Tục hèm thực chất là một hoạt động thể hiện sự kiêng kỵ của nhân dân địa phương nếu bỏ qua tục này thì sẽ phạm đến sự phồn vinh của làng.
- Về trang phục lễ hội
Đối với những thành viên trực tiếp tham gia dâng lễ vật, cúng tế, cũng như thực hiện các lễ thức trong lễ hội phải có lễ phục khăn đóng, áo dài, các thành viên khác phải ăn mặc chỉnh tề, trang nghiêm.